Historia pierwszego motocykla na świecie pełna jest zwrotów akcji, współpracy genialnych konstruktorów i stopniowej ewolucji technologii. Choć dziś motocykle to napakowane technologią, skomplikowane maszyny, ich korzenie sięgają prostych, często nieporęcznych konstrukcji rodem z XIX wieku. Aby w pełni zrozumieć genezę tych pojazdów, warto cofnąć się do czasów, gdy podstawowym jednośladem był rower.
Od roweru do roweru… z silnikiem, czyli rachityczne początki
W drugiej połowie XIX wieku popularność zdobywały penny-farthingi – charakterystyczne wehikuły z ogromnym przednim kołem. Choć osiągały one duże prędkości, były przy tym szalenie niebezpieczne ze względu na wysoko położony środek ciężkości. Dopiero wprowadzenie znanej nam dziś formy roweru, z kołami tej samej wielkości i oponami pneumatycznymi, otworzyło drogę do eksperymentów z napędem mechanicznym tej konstrukcji.
Pierwsze próby połączenia roweru z silnikiem sięgają lat 60. XIX wieku. W 1868 roku francuski kowal Pierre Michaux wraz z synem Ernestem stworzyli parowy welocyped Michaux-Perreaux, który osiągał prędkość około 12 km/h. W tym samym czasie w USA podobny pojazd skonstruował Sylvester Roper, który niestety zginął podczas jazdy testowej.
Rewolucja spalinowa: Daimler, Maybach i pierwszy motocykl na świecie
Przełomowy moment nastąpił w 1885 roku, gdy dwaj niemieccy konstruktorzy – Gottlieb Daimler i Wilhelm Maybach zaprezentowali Reitwagen – pojazd do dziś uznawany za pierwszy spalinowy motocykl w historii. Ten drewniany wehikuł, napędzany jednocylindrowym silnikiem czterosuwowym o mocy 0,5 KM, stał się kamieniem milowym w rozwoju jednośladów napędzanych mechanicznie, mimo braku zawieszenia. Daimler, który opatentował tę konstrukcję, zyskał miano „ojca motocykla".
Warto wspomnieć, że w tym samym okresie w Anglii Edward Butler pracował nad Butler Petrol Cycle (1884 r.) – trójkołowym pojazdem z silnikiem benzynowym. Choć nie zyskał on takiego rozgłosu jak Reitwagen, dobitnie świadczy o bliskich powiązaniach koncepcji motocykla i samochodu w tamtych czasach.
Produkcja seryjna i rozwój rynku: od Europy po USA
Seryjną produkcję motocykli jako pierwsza na świecie rozpoczęła w 1894 roku niemiecka firma Hildebrand Wolfmüller. Ich model „Motorrad” osiągał prędkość 45 km/h i był napędzany dwucylindrowym silnikiem. To właśnie wtedy termin „motocykl” zaczął się upowszechniać, głównie za sprawą Amerykanina Edwarda Joela Penningtona, który w 1893 roku założył Motor Cycle Company.
W Stanach Zjednoczonych pionierem w dziedzinie motocykli był Charles Metz z marką Orient-Aster (1900 r.). Wkrótce potem na rynku pojawiły się tanie, ale dobre marki, które doskonale znamy do dziś: Indian Motorcycle (1901 r.) i Harley-Davidson (1903 r.). Obie te firmy, mimo kryzysów, przetrwały do dziś, choć tylko Harley produkował motocykle nieprzerwanie.
W Europie równie ważną rolę odegrały przedsiębiorstwa brytyjskie. W 1901 roku swój pierwszy model wypuścił Royal Enfield, a Triumph, początkowo produkujący rowery, pierwszy motocykl pokazał rok później. Dziś to właśnie Triumph uznawany jest za najstarszego działającego nieprzerwanie producenta jednośladów.
Pierwszy motocykl w Polsce: trudne próby i wyzwania
Pierwsze motocykle pojawiły się w Polsce na początku XX wieku, głównie jako import z Niemiec lub Francji. Za najstarszy polski motocykl uznawany jest „Lech”, opracowany w latach 20. przez inżynierów z Poznania. W okresie międzywojennym powstały także słynne motocykle Sokół, produkowane przez PZInż, cenione za solidność i trwałość. Niestety, brak wsparcia finansowego i trudności technologiczne sprawiły, że polska produkcja rozwijała się znacznie wolniej niż zachodnia.
Po II wojnie światowej rozwój branży motocyklowej w Polsce przyspieszył. W PRL-u produkcją zajmowały się zakłady WSK w Świdniku (modele WSK) oraz Zakłady Romet (mniejsze jednoślady, jak Komar). Motocykle były wówczas często używane jako podstawowy środek transportu, a na przełomie lat 50. i 60. Polska była jednym z największych producentów jednośladów na świecie. Po transformacji ustrojowej w 1989 roku polski przemysł motocyklowy zaczął stopniowo zanikać, ustępując importowanym maszynom z Japonii i Europy Zachodniej.
Motocykl turystyczny: podróż w stylu GT
Koncepcja pierwszego motocykla turystycznego narodziła się wraz z rosnącym zapotrzebowaniem na pojazdy do dalekich podróży. W latach 20. XX wieku Triumph wprowadził modele wyposażone w bagażniki i wygodniejsze siedzenia, a Siegfried Bettmann eksperymentował z konstrukcjami terenowymi.
Prawdziwą rewolucję przyniosła jednak działalność Soichiro Hondy, który w latach 50. zaprojektował lekkie i wytrzymałe motocykle, idealne do pokonywania długich dystansów. Jego Honda Dream stała się ikoną turystyki motocyklowej.
Wyścigi i technologia: od „miażdżyciela kości” do supersportów
Rozwój motocykli od zawsze nierozerwalnie łączył się z wyścigami. Już w 1900 roku publiczność zachwycała się pokazami prędkości jednośladów, a w latach 20. zawody przeniosły się na specjalnie budowane tory. Innowacje testowane w trasach – takie jak aerodynamiczne owiewki czy zaawansowane układy hamulcowe – szybko trafiały do seryjnych modeli. We Włoszech prym w maszynach wyścigowych wiodła firma Ducati, a w Niemczech – BMW, do dziś będące awangardą technologii.
Od drewnianej ramy Reitwagena po współczesne supersporty – motocykle przeszły niesamowitą metamorfozę. Przeglądając raporty producentów, łatwo zauważyć, że nawet najnowsze modele, w tym elektryki, czerpią z dorobku pionierów. Choć trudno wskazać jedną osobę odpowiedzialną za pierwszy motocykl na świecie, to właśnie współpraca konstruktorów z Francji, Niemiec, USA czy Japonii stworzyła maszyny, które na zawsze zmieniły oblicze transportu.
Tylko u nas - 5 lat ochrony
Pamiętaj, że Twoje bezpieczeństwo jest dla nas ważne. Nasze produkty są objęte naszym bezpłatnym programem 5 lat ochrony, dzięki któremu możesz otrzymać wsparcie w przypadku kradzieży czy uszkodzeń. Aby skorzystać z tej wyjątkowej oferty, zarejestruj swój zakup na naszej stronie internetowej.
