Regulacja zaworów to jedna z podstawowych czynności serwisowych motocykla. Jest ona niezwykle ważna nie tylko ze względu na osiągi pojazdu, ale przede wszystkim na trwałość jego silnika. A dokładnie głowicy cylindrów. Zawory w swej typowej postaci występują w silnikach czterosuwowych. Właściciele dwusuwów mogą zrezygnować z niniejszej lektury i udać się na przejażdżkę.
Zawory w motocyklu
Zawory odpowiadają w silniku za regulację wymiany gazowej. Są poddawane znacznym obciążeniom cieplnym i z racji rozszerzalności termicznej muszą być precyzyjnie wyregulowane pod kątem pracy w temperaturze roboczej silnika. O precyzji ich działania świadczy to, że podczas pracy jednostki napędowej ze wskazówką obrotomierza na czerwonym polu, otwierają się ponad sto razy w ciągu... sekundy!!!
Ze względu na wspomnianą częstotliwość pracy, tylko nieliczne motocyklowe jednostki napędowe są, wzorem silników samochodowych, wyposażane w hydrauliczne elementy samoczynnie ustalające luz zaworowy. Są to z reguły wolnoobrotowe silniki V2 chopperów i cruiserów. Zdecydowana większość motocykli wymaga regulacji luzu zaworowego w odstępach z reguły około 20 tys. km.
Luz zaworowy w motocyklach
Luz zaworowy w motocyklach regulowany jest metodą śrubową bądź płytkową. W przypadku tej pierwszej - regulacji dokonuje się poprzez wkręcanie i wykręcanie specjalnej śruby kontrowanej przeciwnakrętką.
Metoda płytkowa polega na umieszczaniu, odpowiednio dobranej pod względem grubości, płytki regulacyjnej w korpusie tulei popychacza.
To regulacja układu otwierającego zawory. Za ruch powrotny odpowiada sprężyna zaworowa - wyjątkiem jest rozrząd desmodromiczny. Rozrząd desmodromiczny, stosowany w silnikach Ducati, to układ, w którym za zamykanie zaworów odpowiadają nie sprężyny, a dodatkowe krzywki na wałku rozrządu.
Ma to tę zaletę, że podczas pracy silnika z ekstremalnie wysokimi obrotami nie istnieje niebezpieczeństwo, że sprężyna zaworowa nie utrzyma zaworu w kontakcie z krzywką wałka i dojdzie do zderzenia wspomnianego elementu z denkiem tłoka. Wadą jest znacznie bardziej skomplikowany system regulacji luzu.
Co się stanie, jeśli opóźnię regulację zaworów?
Czym może skończyć się lekceważenie zaleceń producenta i opóźnianie czynności regulacji zaworów bądź ich jej całkowite zaniechanie? Są dwie możliwości. Pierwsza polega na tym, że dojdzie do powstania nadmiernego luzu. Wtedy rozrząd będzie słyszalny - pojawią się niepokojące odgłosy, które zlekceważone zemszczą się przyspieszonym zużyciem elementów tego mechanizmu.
Częstszą sytuacją jest tzw. podparcie zaworów, czyli sytuacja, gdy luz jest zbyt mały. Nie objawia się to jakimikolwiek odgłosami. Silnik trudniej się uruchamia i osiąga niższą moc. Zaniedbanie w takiej sytuacji szybko prowadzi do zniszczenia gniazd zaworowych i w konsekwencji kosztownego remontu. Stąd rada - ściśle przestrzegajcie zaleceń producenta w tej dziedzinie.
Samodzielna regulacja zaworów w motocyklu
Czy można samodzielnie dokonać takiej czynności serwisowej? Tylko osoby z doświadczeniem w tym zakresie mogą się tego podjąć. Zaręczam, że nowicjusz nie będzie w stanie nawet precyzyjnie zmierzyć zastanych pod pokrywą głowicy luzów.
Koszt regulacji zaworów w motocyklu
Jaki jest koszt przeprowadzenia takiej czynności w serwisie? Dla typowych pojazdów wynosi on od około 200 zł w przypadku silnika jedno- lub dwucylindrowego do około 400-500 zł za czterocylindrowe V. Usługa w motocyklach, których konstrukcja wymaga wymontowania silnika z ramy, wymaga przygotowania 800-900 zł. Koszt serwisu desmo Ducati to od 400 do 800 zł.
Piotr Tanalski
