Świece zapłonowe to małe metalowo-ceramiczne elementy, które mają w silnikach benzynowych do spełnienia prostą funkcję. Przeskakujące pomiędzy ich elektrodami iskry muszą zapalać mieszankę paliwa i powietrza w cylindrach. To wszystko.
Jednak z tym prostym zadaniem wiąże się bardzo wiele kwestii, które mogą negatywnie wpływać na pracę silników motocykli i destrukcyjnie oddziaływać na wiele ich istotnych podzespołów.
Gdzie w silniku motocykla znajdują się świece zapłonowe?
Dawno temu, konstruktorzy silników nie zaprzątali sobie głów tym, w którym miejscu komory spalania umieścić świecę zapłonową. Często ich gniazda znajdowały się w bocznych częściach głowic, by ustąpić miejsca ważniejszym zaworom.
Postęp w dziedzinie zwiększania wydajności przebiegu spalania wymusił jednak dla elementu inicjującego zapłon w komorze nad tłokiem miejsce centralne.
W większości silników motocyklowych świece zapłonowe znajdują się w górnych częściach głowic cylindrów. W silnikach DOHC łatwo dostrzec je pomiędzy charakterystycznymi kształtami pokryw wałków rozrządu.
Oczywiście, szukając świec zapłonowych w silniku swojego motocykla, należy pamiętać o jego układzie cylindrów.
W przypadku R4 są pod zbiornikiem paliwa. W V2 Ducati jedna znajduje się w okolicy chłodnicy, a druga wycelowana jest w newralgiczne miejsce kierowcy.
W V2 Moto Guzzi i bokserach BMW są pierwszymi elementami, rzucającymi się w oczy po spojrzeniu na silnik.
Dalsze poszukiwanie miejsca na montaż świec zapłonowych w komorach spalania sprawiło, że konstruktorzy sięgnęli po rozwiązania dubeltowe. W przypadkach niektórych silników zastosowano więc po dwie na cylinder.
Ciepła czy zimna świeca zapłonowa?
Wybór właściwych świec zapłonowych wymaga ścisłego podporządkowania się zaleceniom konstruktorów. Chodzi o szereg istotnych cech.
Świece zapłonowe różnią się między sobą nie tylko rozmiarem i długością gwintu, ale także charakterystyką cieplną. To, że dany model da się wkręcić w otwór, niczego jeszcze nie znaczy. Kluczowe znaczenie mają zalecenia producenta silnika.
Na czym polega różnica pomiędzy ciepłymi a zimnymi świecami zapłonowymi? W teorii na zdolności do odprowadzania ciepła poza komorę spalania. W praktyce na temperaturze pracy układu elektrod.
Jeśli będzie zbyt mała, nie pojawi się niezbędne zjawisko samooczyszczania. Gdy temperatura będzie zbyt wysoka, dojdzie do niekontrolowanych samozapłonów mieszanki.
Konsekwencje? W pierwszym przypadku zaburzenia pracy silnika lub nawet jego unieruchomienie. W drugim również zaburzenia w pracy, mogące jednak skończyć się urwaniem korbowodu i zaprezentowaniem się go w wybitej dziurze w kadłubie jednostki napędowej. W grę wchodzą także uszkodzenia gniazd i grzybków zaworów.
Dlatego wartość cieplna świec zapłonowych musi być konstrukcyjnie dobrana do konkretnego modelu silnika i ściśle przestrzegana w praktyce serwisowej.
Objawy zużycia świec zapłonowych
Instrukcje obsługi i serwisowania motocykli określają okres, po którym trzeba wymienić świece zapłonowe. Co dzieje się po jego przekroczeniu? Zużyte świece nie za każdym razem, pod koniec suwu sprężania, inicjują zapłon mieszanki w cylindrze. Ma to wiele negatywnych konsekwencji.
Objawy eksploatowania silnika motocyklowego ze zużytymi bądź uszkodzonymi świecami zapłonowymi to trudności z uruchomieniem, nierównomierna praca, detonacje w układ wydechowy i spadek mocy.
Konsekwencje opóźniania wymiany świec zapłonowych w motocyklu to oczywiście nie tylko wyższe ze względu na niższą moc silnika zużycie paliwa czy problemy z „odpalaniem”.
To także możliwość uszkodzenia katalizatora, sondy lambda, głowicy cylindrów, a nawet w skrajnie niepomyślnej opcji – totalne zniszczenie silnika urwanym korbowodem.
Warto zauważyć, że poza sondą tlenową, są to elementy niezwykle kosztowne. W porównaniu do nich, koszt wymiany co 25-60 tys. km przebiegu, kompletu świec zapłonowych jest marginalny.
Samodzielna wymiana świec zapłonowych? Ostrożnie!
Teoretycznie wymiana świec zapłonowych w niektórych motocyklach może się wydawać zadaniem bardzo łatwym. W nieobudowanych singlach, bokserach BMW czy w przypadku silników Moto Guzzi dostęp do nich jest bardzo prosty. W praktyce znacznie lepiej zlecić to dobremu serwisowi.
Zdaniem wielu, mając do dyspozycji dane z instrukcji serwisowej i klucz dynamometryczny, można pokusić się o samodzielną wymianę świec zapłonowych w silniku swojego motocykla. Potrzeba tu jednak dużej dozy ostrożności.
Dlaczego znacznie rozsądniej jest zlecić wymianę świec zapłonowych swego motocykla profesjonaliście?
Znane są przypadki, gdy zastosowanie momentu zalecanego przez pewnego włoskiego producenta kończyło się zerwaniem gwintu w gniazdach głowicy lub korka spustowego w misce olejowej. Często teoria nie jest w stanie zastąpić praktyki.
Zbyt słabe dokręcenie świec zapłonowych sprawia, że produkty spalania przedostają się na zwoje gwintu i ich odkręcenie po dłuższym czasie staje się bardzo problematyczne.
Zbyt mocne kończy się zerwaniem gwintu i finansowym koszmarem. Doświadczony mechanik jest w stanie, nawet posługując się kluczem dynamometrycznym, wyczuć symptomy potencjalnych uszkodzeń tego typu połączeń w porę.
Nie zawsze objawy uszkodzeń świec zapłonowych są wynikiem ich defektu
Zaburzenia pojawiania się iskry na elektrodach wcale nie muszą oznaczać uszkodzenia świecy. Często przyczyną problemów jest instalacja zapłonowa.
Starsze, ale wciąż obecne na drogach generacje motocykli wyposażane były w cewki zapłonowe stanowiące samodzielne elementy. Napięcie przekazywane było do świec zapłonowych kablami i tzw. fajkami.
Te elementy już po kilku latach często zawodziły i dochodziło do przebić energii do masy pojazdu, co owocowało objawami identycznymi w stosunku do uszkodzeń świec zapłonowych.
Obecnie stosuje się niemal powszechnie cewki zintegrowane, będące bezpośrednimi nakładkami na świecę i problem przebić stał się niezwykle rzadki.
Popularne diagnozowanie sprawności wykręconej świecy zapłonowej położonej luźno na głowicy cylindrów jest złą praktyką. Po pierwsze, jest niebezpieczne dla nowoczesnych układów zapłonowych. Po drugie, pojawianie się iskry między elektrodami, mimo że trudno w to uwierzyć, nie oznacza wcale, że świeca zapłonowa nie jest uszkodzona.
Czy świece zapłonowe wymagają obsługi? Jedyna możliwa do wykonania w ich przypadku poza wymianą czynność, to kontrola przerwy pomiędzy elektrodami. Także i tu należy stosować się do zaleceń producenta silnika motocykla.
Gdzie kupić świece zapłonowe? Uwaga na podróbki!
Prawdziwą plagą dotyczącą świec zapłonowych, także motocyklowych, są podróbki. Modele używane w jednośladach często są droższe od samochodowych, o czym zapewne niejeden motocyklista miał okazję się przekonać. To zwiększa prawdopodobieństwo zakupu wyjątkowo niskiej jakości bubli.
Świece zapłonowe należy kupować u dużych, sprawdzonych dostawców. Okazyjne oferty z podejrzanie niskimi cenami w serwisach aukcyjnych to bardzo często podróbki. Korzystanie z nich, ze zrozumiałych względów, jest pozbawione jakiegokolwiek sensu.
Instrukcje obsługi motocykli często mają zalecenia dotyczące używania świec zapłonowych konkretnego producenta. Czy należy bezwzględnie się temu podporządkowywać? Teoretycznie cross dobrej marki nie powinien odbiegać parametrami od modelu zalecanego. W praktyce znacznie prościej jest po prostu skorzystać z takiej sugestii.
