Łańcuszek rozrządu lub ewentualnie pasek rozrządu to elementy motocykla, których objawy zużycia bądź uszkodzenia, często są przez użytkowników niezauważane. Konsekwencje zaniedbań mogą być poważne, dlatego warto zdać sobie sprawę z istnienia takiego mechanizmu pod bakiem. Oczywiście dotyczy to tylko właścicieli czterosuwów.
Zadaniem układu napędu rozrządu jest przekazanie ruchu obrotowego z wału korbowego silnika na wałek rozrządu z jednoczesną zmianą parametru prędkości, na zasadzie dwa obroty wału korbowego na jeden obrót wałka rozrządu.
OHV (overhead valves)
Sam wałek rozrządu może być umiejscowiony w kadłubie silnika, blisko wału korbowego lub w głowicy. W pierwszym przypadku do jego napędu wystarczy prosta przekładnia, składająca się z dwóch kół zębatych - praktycznie niezniszczalna i bezobsługowa lub krótki łańcuch.
Tego typu rozwiązanie, zwane OHV (overhead valves), jest niezwykle rzadko stosowane w motocyklach. Można je spotkać jedynie w wielkich cruiserach z silnikami osiągającymi niskie prędkości obrotowe. Po czym można rozpoznać ten sposób napędu zaworów? Po z reguły widocznych osłonach lasek popychaczy.
OHC lub DOHC (overhead lub double overhead camshaft)
Przeważająca większość motocykli poruszających się obecnie po drogach, posiada układy rozrządu OHC (overhead camshaft) lub DOHC (double overhead camshaft) - czyli ma jeden bądź dwa wałki rozrządu w głowicy. Napęd do nich musi być dostarczany na względnie dużym dystansie, stąd konieczność zastosowania łańcuchów lub pasków zębatych.
Łańcuch rozrządu, mimo swego systematycznego rozciągania ze względu na postępujące zużycie, musi być odpowiednio napięty. Odpowiada za to napinacz. Bywa on automatyczny - mechaniczny bądź hydrauliczny, lub regulowany manualnie. Czasami ulegają one awarii wywołując objawy identyczne jak zużyty łańcuch.
Jeżeli chodzi o paski rozrządu - to domena Ducati, oprócz napinacza występują tam także rolki prowadzące. O ile automatyczne napinacze łańcucha bądź paska, jeśli są sprawne, działają bez ingerencji w ich pracę, o tyle manualne wymagają okresowej kontroli i regulacji.
Nieprawidłowości
Pomimo wynikającego z postępu technologicznego wydłużenia okresów eksploatacji opisywanych elementów, zaleca się ich okresowe kontrole ze względu na to, że jakiekolwiek naruszenie synchronizacji ruchów obu wałów kończy się zniszczeniem silnika. Jakie są typowe objawy nieprawidłowości? W przypadku łańcuchów są to charakterystyczne dźwięki dochodzące z miejsca ich pracy - szumy, cykanie przez dłuższy czas po uruchomieniu silnika i klekotanie - jednoznaczne dla wprawnego ucha mechanika.
W przypadku pasków to trudniejsze - ocena ich stanu wymaga zdemontowania osłon. Łańcuchy rozrządu z reguły podlegają kontroli przy okazji regulacji luzów zaworowych, ale niepokojące odgłosy powinny skłonić do zainteresowania się ich przyczynami. W przypadku pasków obowiązuje ścisły interwał określony przez producenta więc sprawa jest prostsza.
W następnym odcinku - synchronizacja gaźników i przepustnic.
